Eliminasyon diyeti, hassas veya alerjiniz olabilecek şeyleri bulabilmeniz için belirli gıdalardan veya bileşenlerden kaçınan veya bunları ortadan kaldıran bir yemek planıdır.
Eliminasyon Diyeti Nedir?
Eliminasyon diyetinin kilo vermekle ya da kalori yakmakla bir alakası yoktur. Bir eliminasyon diyetinin en yaygın nedeni, sizin ve doktorunuzun alerji belirtilerinizin nedeninin belirli yiyecekler olabileceğini düşünmenizdir. Bu konuda doktorunuzla ortak olmanız ve hala ihtiyacınız olan tüm besin maddelerini aldığınızdan emin olmanız gerekir.
Ciddi bir gıda alerjiniz varsa veya anafilaksi adı verilen ciddi bir alerjik reaksiyon geçirdiyseniz bunu yapmayın. Varsa, tetikleyici yemeğinizi mümkün olan en kısa sürede bilmeniz gerekir, böylece ilgili besini tüketmeyerek önlem alabilirsiniz. Kesinlikle bir doktora danışın. Kan ve deri testleri bazı gıda alerjilerini belirleyebilir. Kendi başınıza bir eliminasyon diyetini güvenle denemeden önce besinlere ihtiyacınız olabilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Bir eliminasyon diyetinin iki aşaması vardır:
– Eleme (kaçınma) aşaması
– Yeniden deneme aşaması
Eliminasyon Aşaması
İlk adım, şüpheli yiyecekleri yemeyi bırakmaktır. Yiyecek etiketlerini dikkatlice okumanız ve restoranlarda yiyeceklerin nasıl hazırlandığını sormanız gerekir. Bir yemek günlüğü tutun ve yediğiniz her şeyi yazın ve yedikten sonra nasıl hissettiğinizi not edin. Siz bunu denerken doktorunuz birkaç hafta sizi izleyecektir.
Eliminasyon Diyeti Yasaklı Ürünler
– Narenciye
– Süt
– Yumurtalar
– Çavdar, arpa ve malt sirkesi içeren buğday ve glüten
– Kabuklu deniz ürünleri
– Soya
Katkılı gıda maddelerine de dikkat edin.Bazı maddelerin kişilerde alerji semptomlarını tetiklediği bilinmektedir:
– amin ile biten şeyler (histamin, tiramin, oktopamin ve feniletilamin)
– Yapay gıda boyaları (tartrazin ve kömür katranından elde edilen boyalar)
– Aspartam (yapay tatlandırıcı)
– Butillenmiş hidroksianisol ve butillenmiş hidroksitoluen (koruyucular)
– Laktoz ve diğer disakkaritler
– Monosodyum glutamat (tat arttırıcı)
– Nitrat ve nitritler (koruyucular)
– Sülfitler, benzoatlar ve sorbatlar (koruyucular)
– Kitre veya agar-agar (kalınlaştırıcılar veya stabilizatörler)
Tüm bu yiyeceklerden aynı anda kaçınmanız gerekmeyebilir. Süt ürünleri yedikten sonra kendinizi kötü hissettiğinizden şüpheleniyorsanız, bunlardan kaçınmakla başlayabilirsiniz.
Kaçınmanız gereken yiyeceklerle aynı besinleri sağlayan diğer yiyecekleri yediğinizden emin olun. Örneğin, süt ürünlerini geçici olarak ortadan kaldırmanız gerekiyorsa, kalsiyum ile güçlendirilmiş yiyecekleri aramak isteyeceksiniz. (Soya iyi bir kaynak olabilir, ancak planınızda buna izin verilip verilmediğini kontrol edin.) Bir diyetisyen, alışveriş listenizi yapmanıza yardımcı olabilir.
Yeniden Deneme Aşaması
Olası gıda alerjisi tetikleyicilerini ortadan kaldırdıktan sonra, şüpheli gıdaları birer birer yavaş yavaş geri ekleyeceksiniz. Bu süreç, tam olarak hangi yiyeceklerin bir sorun olduğunu bilmenize yardımcı olacaktır.
Yiyecek günlüğünüzde, her bir yiyeceği tekrar eklediğinizde aldığınız belirtileri not edin.
Bir yiyecek yedikten sonra aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, acil tıbbi yardım alın ve doktorunuzun devam etmenin güvenli olduğunu söyleyene kadar eliminasyon diyetini durdurun:
– Boğaz şişmesi
– Ani kızarıklık veya kurdeşen
– Nefes almada zorluk
Son adım, sorunlu yiyecekleri birer birer yemeyi bir kez daha durdurmaktır. Liste bu sefer daha küçük olmalı. Amaç, belirtilerinizin tamamen düzelip düzelmediğini görmektir.
Bir yiyeceğe duyarlı olabileceğinizi, ancak alerjiniz olmadığını unutmayın. Yine de, eliminasyon diyeti, hangi yiyeceklerden kaçınmanın daha iyi olduğunu bilmenize yardımcı olabilir.
Belirli bir gıdayı veya bileşeni yemeyi bıraktıktan sonra belirtileriniz kaybolursa, doktorunuz gıda alerjisi tanısını doğrulamak için kan veya deri testleri yapmalıdır. Hepsi olmasa da bazı gıda alerjileri bu şekilde teşhis edilebilir.
Eliminasyon Diyetleri Türleri
Birkaç eliminasyon diyeti türleri vardır. Doktorunuz sizin için doğru olanı seçebilir.
Basit (değiştirilmiş) diyet: Bu temel eliminasyon diyeti, yalnızca bir gıdadan veya bazen en yaygın iki gıda alerjisi tetikleyicisinden kaçınmayı içerir: buğday (gluten maddeleri dahil) ve süt ürünleri. Bunun yerine glütensiz yiyecekler ve kahverengi pirinç, darı, karabuğday veya kinoa yiyin.
Orta yoğunluklu diyet: Aynı anda birkaç yiyecek grubundan kaçınacaksınız. Bu diyette, yemeyi veya içmeyi bırakırsınız:
– Alkol
– Tüm hayvansal ve bitkisel yağlar
– Bazı meyve ve sebzeler
– Çikolata
– Kahve, çay, alkolsüz içecekler
– Mandıra
– Yumurtalar
– Baklagiller
– Fındık
– Buğday
– Maya ürünleri
Doktorunuza sağlıklı kalmak için hangi gıdalara ihtiyacınız olduğunu sorun. Hayvansal proteini tamamen bırakmak istemiyorsanız, düşük alerji riski olarak kabul edilen kuzu veya kümes hayvanlarını deneyin.
Sıkı, az gıda diyeti: Bu, en katı eliminasyon diyeti türüdür. Sadece seçilmiş bir grup gıdayı yiyebilirsiniz. Besleyici bir diyet değildir, bu yüzden bu planı uzun süre takip etmek istemezsiniz. Bu seviye 3 katı eliminasyon diyetinde izin verilen yiyecekler şunlardır:
– Elma veya elma suyu
– Kayısı
– Kuşkonmaz
– Pancar
– Şeker kamışı veya pancar şekeri
– Havuçlar
– Tavuk
– Kızılcık
– Bal
– Kuzu
– Marul
– Zeytin yağı
– Şeftaliler
– Armutlar
– Ananas
– Pirinç (pirinç kekleri ve tahıllar dahil)
– Aspur yağı
– Tuz
– Tatlı patatesler
– Beyaz sirke
Ne tür bir eliminasyon seçerseniz seçin, susuz kalmamak için bol su içmeyi unutmayın.
Eliminasyon Diyetinin Faydaları/Yararları
Bir eliminasyon diyeti, belirli gıda alerjenlerinizden (hassas olduğunuz bileşenlerden) haberdar olmanızı sağlayabilir ve belirli bir gıda alerjisini tanımlamanıza yardımcı olabilir.
Eliminasyon diyetleri, sürekli kuruluk, kaşıntı, cilt (dermatit) ve mide rahatsızlığı gibi semptomların nedenini ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir.
Besin tetikleyicilerinizi bilmek ve onlardan uzak durmak, bir gıda intoleransını veya alerjisini yönetmenin en güvenli yoludur. Doktorunuzun yardımıyla bir eliminasyon diyetini dikkatli bir şekilde takip etmek, sağlıklı, güvenli ve kişisel bir yemek planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Eliminasyon Diyetinin Riskleri
Alerjiniz varsa, yiyecekleri diyetinize geri eklemek riskli olabilir. Bazen az miktarda yiyecek sorun olmayabilir, ancak daha büyük porsiyonlar sorunlara neden olabilir. Ciddi bir gıda alerjisi reaksiyonunuz olabilir. Bir tür yiyecek yerseniz ve hemen kızarırsanız veya boğazda şişme veya nefes almada zorluk yaşarsanız, hemen tıbbi yardım alın.